Taki plan jest najbardziej użyteczny. Uchwycone są w nim główne myśli tekstu, treści wchodzące w skład tych głównych myśli i z kolei szczegółowe informacje. Na podstawie takiego planu można odtworzyć całą konstrukcję myślową tekstu i dostrzec zależności między poszczególnymi jej członami i zawartymi w nich informacjami.

Każda praca samokształceniowa powinna być wsparta notatką i notatką zakończona. Samokształcący powinni notować zarówno podczas studiowania podręcznika czy książek naukowych i popularnonaukowych, notować wykłady i dyskusje, jak i sporządzać krótkie notatki dotyczące nowo zdobytych wiadomości. Dobrze jest także sporządzać notatki z przeczytanych utworów literatury pięknej i czasopism, z obejrzanych filmów, widowisk telewizyjnych i przedstawień teatralnych, z audycji radiowych i wycieczek, jeżeli łączą się one z tematem lub zagadnieniem szczególnie ważnym dla samouka.

Najważniejsze elementy zakresu treściowego technologii kształcenia, a jednocześnie jej trzy istotne kierunki badań to: naukowa organizacja procesu kształcenia, zautomatyzowane sterowanie czynnościami dydaktycznymi uczącego się i nauczającego, szerokie i kompleksowe stosowanie technicznych środków kształcenia i materiałów dydaktycznych ls.

Rolę dobrego słuchacza rozumie się bardzo szeroko: słucha on z uwagą, wnika w intencję mówców, słucha tego, co inni mają do powiedzenia. Taki słuchacz jest słuchaczem aktywnym, słuchając dużo się uczy.

Zasadniczym warunkiem użyteczności gromadzonych notatek jest ich uporządkowanie, czyli ujęcie w pewien system. Ponieważ miejsce każdej notatki zależy od jej treści, możemy układać kartki z notatkami w układzie przedmiotowym albo działowym.

Samokontrola naturalna polega na tym, żc samouk sam sprawdza sw’oje przygotowanie i uzyskane rezultaty tak, jakby był kontrolowany przez nauczyciela: rozwiązuje więc zadania, wykonuje ćwiczenia, pisze wypracowania, rysuje, kreśli, odpowiada na pytania, wykonuje testy. Następnie sam sprawdza prawidłowość swych odpowiedzi, korzysta z rozwiązań testów, zadań i ćwiczeń, a przy braku ich – określa poprawność na podstawie rysunku, schematu, szkicu. Ta naturalna postać samokontroli może także występować w formie grupowego samokształcenia.

Miejscem, gdzie gromadzi się i przechowuje w odpowiednim porządku wszelkiego typu publikacje, są biblioteki. Aby jednak wykorzystywać do samokształcenia znajdujące się tam zbiory, trzeba mieć choć ogólną orientację w rodzajach bibliotek, ich zadaniach, sposobach wyszukiwania książek, czasopism lub innych materiałów' i korzystania z zasobów bibliotek i czytelni.

Plan jest pewnym zamierzeniem, projektem określonego postępowania, w myśl którego realizujemy określone zadania. Planowanie powinno obejmować pewnien okres. Zc względu na zakres czasowy możemy wyodrębnić plany krótkookresowe i długookresowe, np. miesięczne, kwartalne czy roczne.

Znużenie jest szczególnym rodzajem zmęczenia. Nie jest ono skutkiem długotrwałego wysiłku lub też jednorazowego pokonania jakiejś trudności, ale raczej brakiem goLowości, chęci do wysiłku. Stan znużenia może występować bez wyraźnej bezpośredniej przyczyny. Przebiega znacznie bardziej przewlekle niż zmęczenie i nie można go usunąć przez wypoczynek.

Cechą dobrego planu jest długodystansowość. Z jednej strony plan powinien uwzględniać działania w jak najdalszej przyszłości, z drugiej strony jednak im dalej wybiega się w przyszłość, tym trudniej jest zaplanować postępowania, gdyż coraz więcej czynników, od których to postępowanie powinno być uzależnione, jest nieznanych w chwili planowania. Trzeba więc szukać w każdym przypadku jakiegoś optimum czasowego dystansu i liczyć się z osiągniętym już w chwili konstrukcji planu stanem wcześniejszego zaplanowania własnych działań.

W socjologii funkcjonuje nieco inne znaczenie pojęcia ..deprywacja” – deprywować. to znaczy powodować stan zniechęcenia, depresji, przygnębienia. Natomiast w pedagogice, gdy mówimy o deprywacjach. to chodzi o lo, aby ćwiczenia (zadania) szkolne, lok prowadzonych zajęć nie zniechęcały klasy, lecz były bodźcem do datszych osiągnięć, do wydajniejszej pracy. Zgodnie ze wskazaniami pedagogiki należy unikać takich sytuacji, w których powstają deprjwacje. czyli sytuacje zniechęcające do nauki i uczenia się. pomnieć sobie potrzebne wiadomości, łatwo popełnia błędy i dochodzi do fałszywych rozwiązań.