Film w pracy samokształceniowej

Wyróżniamy cztery podstawowe rodzaje filmów: fabularny, poetycki, dokumentalny i dydaktyczny- Dla celów samokształcenia najbardziej przydatne są filmy dokumentalne i dydaktyczne: z lilmów dokumentalnych zaś – reportaże filmowe, czyli relacje z prawdziwych zdarzeń uzupełnione komentarzami. Reportaże filmowa mogą przedstawiać wydarzenia produkcyjne, prace różnych grup zawodowych, mogą dotyczyć zagadnień ekonomicznych, społecznych, technicznych itp.

Do filmów dydaktycznych zaliczamy m.in. filmy oświatowe, naukowe, instruktażowe i lekcyjne. Zadaniem filmów oświatowych jest popularyzacja osiągnięć nauki, techniki i sztuki. Filmy naukowe przedstawiają zjawiska z różnych dziedzin nauki. Filmy instruktażowe pokazują, jak wykonywać różnorakie czynności zawodowe, np. obsługiwać nowoczesne i specjalistyczne maszyny i urządzenia. Ich zadaniem jest przekazanie widzom wzorów' pewnych czynności, których naśladowanie i wielokrotne powtarzanie pozwala wytworzyć nawyki konieczne do ich prawidłowego wykonywania. Filmy lekcyjne prezentują treści zawarte w programach nauczania poszczególnych przedmiotów na poziomie różnych klas.

Film w pracy samokształceniowej spełnia wówczas właściwą rolę, gdy potrafimy go odpowiednio przeanalizować i zrozumieć. Do tego jest przede wszystkim potrzebna znajomość istoty filmu oraz umiejętność rozpoznawania jego rodzajów i gatunków. Filmy dokumentalne i dydaktyczne dostarczają nam informacji z różnych dziedzin, przy' czym informacje te mają charakter naukowy, są zgodne z rzeczywistością i częstokroć umożliwiają zetknięcie się z takimi informacjami, które inną drogą trudno jest uzyskać. Można, np. obejrzeć pracę wnętrza wielkiego pieca hutniczego, działanie zespołów napędowych samolotów odrzutowych itp. Filmy instruktażowe mogą demonstrować wrzorcow’c wykonywanie czynności. Może to być np. pokaz wykonywania czynności na początku zajęć w fazie wstępnej, w czasie późniejszego ćwiczenia i w fazie końcowej. Pokaz, zwłaszcza wzorcowy, aktywizuje motorykę widza, wyzwalając przy tym dążenia naśladowcze, które pod wpływem ćwiczeń mogą się zautomatyzować. Jeśli pokaz w filmie połączony jest z komentarzem, to wówczas przyspiesza i podwyższa jakość wykonywanych czynności w konkretnej sytuacji, a współdziałanie demonstracji i słowa sprzyja ukształtowaniu w świadomości widza modelu prezentowanej czynności.

Oglądając film i analizując jego treść dobrze jest sporządzić przynajmniej krótką notatkę dla utrwalenia poczynionych spostrzeżeń oraz ich wykorzystania w pracy samokształceniowej i zawodowej. Treść tych notatek może być wskazówką przy wyborze innych filmów dla celów samokształceniowych i zawodowych.