PRZEZWYCIĘŻANIE TRUDNOŚCI 1 BŁĘDÓW W SAMOKSZTAŁCENIU

Mało jest ludzi, którzy opanowali w' stopniu idealnym sztukę samokształcenia. Większość z nas popełnia większe lub mniejsze błędy wykonując tę pracę. Najważniejszą sprawą jest poznać ich charakter i przyczyny, zrozumieć istotę i mechanizmy powstawaniu trudności i błędów. To pozwoli na podjęcie skutecznych działań zmierzających do przezwyciężenia i usunięcia niedostatków w pracy umysłowej.

O niektórych sposobach poznawania i przezwyciężania trudności i błędów w samokształceniu pisałem przy omawianiu ich rodzajów' i przyczyn powstawania. Tu tylko kilka zdań ogólnych, ho podanie recept szczegółowych jest niemożliwe. Każdy samouk może popełniać właściwe dla siebie błędy w samokształceniu. Sam zatem musi dokonać ich analizy, poznać przyczynę, opracować metody przezwyciężania. Innej drogi nie ma. Może oczywiście poradzić się nauczyciela, jeśli jest słuchaczem szkoły dla pracujących lub pracownika naukowo-dydaktycznego, jeśli jest studentem studiów' dla pracujących. Indywidualny samouk jest wyłącznie zdany na własne siły i sam musi sobie poradzić.

Jedno jest pewne: samokształcenie nie może być „Syzyfową pracą”, czyli trudzeniem się nieekonomicznym, z nadmiernym wysiłkiem, ze stratą czasu i uszczerbkiem dla zdrowia oraz równowagi nerwowej. W rezultacie za.ś bez powodzenia, bez znaczących postępów i ocen, bez opanowania zaplanowanego programu.

Stąd ważne jest, by program samokształcenia nie był zbyt trudny, by dobór podręczników i tekstów do samodzielnego opanowania nie przekraczał możliwości umysłowych i czasowych samouka. Bo to zniechęca, powoduje zmniejszenie bądź zanik motywacji, z, czasem zupełne zarzucenie nauki- Dlatego też trzeba nauczyć się dokonywać wyboru między tym, co należy koniecznie poznać a tym, co warto poznać. Praca nad siły, bez pozytywnych rezultatów, może być przyczyną stresu i załamania psychicznego. Samokształcenie staje się wówczas udręką, a nie radością i pożytecznym spędzeniem czasu.

I jeszcze jedna uwaga: każda trudność wymaga zwiększonego wysiłku, ale i mobilizuje doń. Pokonanie trudności daje zadowolenie, uleganie im wznieca rozterkę, jest przykre. Zwykle też pociąga za sobą niepowodzenia. Trudności w nauce, a więc i w samokształceniu to codzienny problem tysięcy uczniów, studentów i samouków. Jeśli ktoś pragnie samokształcenie uczynić swoją codzienną pracą, jeśli chce się zaprawiać w samodzielnym myśleniu i działaniu, musi pokonywać wciąż na nowo, coraz to inne trudności umysłowe. Musi wytężać swój umysł w toku pojmowania nowych rzeczy, rozwiązywania nowych zadań, poznawania błędów, ich usuwania, przezwyciężania napotykanych trudności. Musi obarczać swą pamięć wiadomościami, musi opanowywać nowe nawyki i z nich złożone umiejętności. Krótko – musi się trudzić i na to nie ma rady.