SAMOKONTROLA, SAMOOCENA I AUTOKOREKTA W SAMOKSZTAŁCENIU CZ. II

Samokontrola naturalna polega na tym, żc samouk sam sprawdza sw’oje przygotowanie i uzyskane rezultaty tak, jakby był kontrolowany przez nauczyciela: rozwiązuje więc zadania, wykonuje ćwiczenia, pisze wypracowania, rysuje, kreśli, odpowiada na pytania, wykonuje testy. Następnie sam sprawdza prawidłowość swych odpowiedzi, korzysta z rozwiązań testów, zadań i ćwiczeń, a przy braku ich – określa poprawność na podstawie rysunku, schematu, szkicu. Ta naturalna postać samokontroli może także występować w formie grupowego samokształcenia.

Samokontrola myślowa jest podobna do naturalnej, ale odbywa się w myśli, bez głośnego odpowiadania lub pisemnego rozwiązywania zadań, bez czynności manualnych i artykulacji. Można ją porównać do czytania wzrokiem, czytania tylko rzutem oka na tekst, bez wyodrębniania zdań i słów. Taka postać kontroli cechuje doświadczonego samouka, wymaga bowiem dużej wprawy w uczeniu się i umiejętności świadomego oceniania swej pracy, postępów, obowiązków’ i zadań w procesie samokształcenia. Wewnętrzna myślowa anaiiza, wsparta pamięcią wzrokową, spełnia funkcję samokontroli wobec tych zadań, jakie należało zrealizować, i tych treści, które trzeba było sobie przyswoić. Pozwala ona skontrolować zapamiętanie głównych członów tekstu, istotnych elementów obrazu, podstawowych faz czynności. Ułatwia orientację w ogólnych informacjach, umiejętnościach i nawykach potrzebnych przy wypełnianiu nowego zadania, określa gotowość do wypełniania tego typu zadań, wskazuje potrzebę istotnych uzupełnień.

Myślowa postać samokontroli wymaga odpowiednich przygotowań w formie systematycznie stosowanej samokontroli naturalnej, wymaga także odpowiednich umiejętności samokształceniowych. Najlepiej kształtuje się ją na materiale wyraźnie ucz.łonowanym, niezbyt skomplikowanym i konkretnym. Należy pamiętać, że samokontrola myślowa musi być wspierana przez samokontrolę naturalną przy zadaniach złożonych, trudnych i w nowych zakresach tematycznych. Bez tego bowiem może zawieść, podobnie jak czytanie wzrokiem zawodzi przy tekstach trudnych i skomplikowanych.