Skuteczne kierowanie zapamiętywaniem

Co robić, aby skutecznie kierować zapamiętywaniem, by było ono efektywne? Cytowany już Z. Włodarski podaje następujące wskazania:

– W organizacji procesu uczenia się należy dążyć do zmniejszenia zadań typu pamięciowego.

– Należy dążyć do wyodrębnienia w spostrzeganym materiale lego, eo jest szczególnie ważne i co powinno się zapamiętać (np. jako zasadę należy przyjąć, iż uczenie się z podręcznikiem powinno być poprzedzone jasno sformułowanym problemem, ukierunkowaniem uwagi na określone, potrzebne zagadnienia).

– Środkiem ułatwiającym zapamiętywanie jest wiązanie zapamiętywanych treści z treściami znanymi dobrze z doświadczeń życiowych, w tym zawodowych. Czyli percepcję należy lak organizować, by treści nowe wiązały się z treściami przyswojonymi dawniej i stanowiły zwartą, sensowną strukturę.

Inaczej mówiąc, od tego, czy spostrzegany materiał wiąże się z doświadczeniem jednostki, zależy w dużej mierze jego zapamiętanie. Zależy ono również w wysokim stopniu od powiązań, jakie istnieją w materiale. Dlatego dobry program samokształcenia odznacza się m.in. tym właśnie, że nawiązuje do wiadomości, umiejętności i doświadczenia samouka, ponadto stanowi zwartą strukturę, a nie sumę przypadkowo następujących po sobie haseł lematyeznych.

Procesem odwrotnym do procesu zapamiętywania jest proces zapominania. Poza wyjątkowymi przypadkami, kiedy po przestudiowaniu jakiegoś materiału pamiętamy go przez wiele lal, na ogół, tuż po zapoznaniu się z danym materiałem zaczyna się proces zapominania. Przebiega on najszybciej na samym początku (zob. krzywa zapominania Ebbinghausa), potem stosunkowo wolniej z tym, że jeżeli pominąć przypadki patologiczne, nigdy nie zapominamy danego materiału całkowicie, nawet gdy tak nam się wydaje. Ponowne uczenie się go pokazałoby, że potrzebujemy na to znacznie mniej czasu niż wtedy, kiedy uczyliśmy się go po raz pierwszy, z czego można wysnuć wniosek, że jednak coś zostało zapamiętane.