SPOSOBY OSIĄGANIA I DOBÓR ŹRÓDEŁ

Źródło wiedzy w samokształceniu to inaczej źródło informacji przydatne do realizacji celu, jaki zamierzamy osiągnąć drogą samokształcenia. Źródłem informacji (wiedzy) w samokształceniu może być sama rzeczywistość, albo komunikaty o niej, przekazywane za pośrednictwem różnych mediów”4I, a więc książek, czasopism, radia, telewizji, filmów popularnonaukowych i fachowych. Do źródeł samokształcenia zaliczamy także wykłady, prelekcje, dyskusje w gronie fachowców, pokazy, wystawy i inne, takie jak turystyka, wycieczki dydaktyczne, mikrofilmy, odbitki kserograficzne i programy komputerowe.

Cennym źródłem samokształcenia jest także środowisko życia i pracy, działalność zawodowa, społeczna i polityczna, doświadczenie osobiste i cudze. Wymienione źródła samokształcenia, a są jeszcze inne, czynią z samokształcenia proces bogaty w treści, pozwalają dokonać analizy danego zagadnienia z kilku naraz punktów widzenia, pozwalają bogato udokumentować głoszone tezy i sądy.

Bogata różnorodność źródeł samokształcenia wymaga właściwego ich doboru, stosownie do postawionego przed samokształceniem celu. Dobór źródeł informacji w procesie samokształcenia powinien odbywać się według kilku kryteriów' decydujących o jego racjonalności. Z. Matulka wymienia następujące kryteria takiego doboru:

– Przede wszystkim muszą to być źródła zawierające informacje przydatne do osiągnięcia celu, jaki został założony, a więc potrzebne do opracowania określonego tematu czy sformułowania rozwiązania danego problemu. Chodzi zatem o zgodność merytoryczną z zakresem tematycznym interesującym osobę samokształcącą się.

– Muszą to być źródła zawierające informacje przystępne dla danego odbiorcy, a więc zrozumiałe dla niego. Trudna książka naukowa nie będzie przystępna dla osób uprawiających samokształcenie na poziomie średnim, ale dobrze napisana książka popularnonaukowa może stanowić źródło wiedzy doskonale zaspokajające ich potrzeby.

– Trzecim kryterium jest wartość poznawcza, naukowa źródeł informacji, a więc to, co wnoszą nowego, ważnego i oryginalnego w zakresie dyscyplin, których dotyczą.

– Czwartym kryterium, które należy brać pod uwragę przy doborze źródeł wiedzy w samokształceniu jest prawdziwość informacji. Źródła zawierające informacje fałszywe nie przedstawiają żadnej wartości i jako takie powinny być odrzucone. Zatem kompetencja i prawdomówność są podstawowymi kryteriami oceny źródeł wiedzy i dlatego każdy, kto ze źródeł wiedzy korzysta, ma prawo według tych kryteriów je oceniać i sprawdzać kompetencję oraz prawdomówność autorów. Wymóg ten dotyczy różnego typu informacji naukowych zawartych w rozmaitego rodzaju dokumentach stanowiących źródła wńedzy: zarówmo w tych dokumentach, które są rezultatem bezpośredniego odbioru dzięki sygnałom wysyłanym przez rzeczywistość, jak i w tych, które stanowią już wynik transformacji informacji pierwotnych, np. w formie sprawozdań zawierających wyniki dalszego przetworzenia i interpretacji informacji początkowych.

– Piątym kryterium doboru źródeł informacji w procesie samokształcenia jest ich dostępność w sensie możliwości dotarcia do nich i ich wykorzystania. Chodzi o wybranie tego, co jest osiągalne w warunkach, w jakich znajduje się samouk. Nawet najbardziej przydatne i najbardziej wartościowe źródło wiedzy traci wartość dla samouka, gdy jest niedostępne. W takich sytuacjach trzeba ograniczyć się do tych źródeł informacji, do których osoby uczące się samodzielnie mają zapewniony dostęp.