Czynniki wpływające na sprawność przypominania

Wymienione wskazania dotyczące przechowywania pamięciowego i prawideł utrwalania zapamiętanego materiału należy zawsze mieć na uwadze przy układaniu programu samokształcenia i jego realizacji.

Oprócz zapamiętania i przechowywania materiału w pamięci, istotnym problemem jest także dyspozycyjność tego materiału, przypomnienie go sobie w odpowiednim dla siebie czasie, czyli sprawność przypominania. Wyniki badań psychologów pokazują, że sprawność przypominania zależy głównie od następujących czynników:

– Odpowiednie nastawienie, zamierzenie jak najbardziej wiernego zaktualizowania potrzebnych treści. Inaczej mówiąc, żeby coś sobie przypomnieć, trzeba na ogół tego chcieć,

– Zainteresowanie wynikiem: stosunek obojętny wpływa niekorzystnie na wynik przypominania.

– Nieznaczne napięcie związane z zainteresowaniem wynikiem, umiarkowany niepokój o rezultaty. Jeśli jednak niepokój jest zbyt silny, jego dodatni wpływ maleje, aż wreszcie ustaje całkowicie. Dalsze nasilenie niepokoju powoduje, że przypomnienie, jeśli w ogóle jest możliwe, staje się bardzo trudne.

– Świeżość skojarzeń. To aktualizuje się łatwo, co było powtarzane niedawno.

– Poczucie bezpieczeństwa sprzyja sprawnemu przypominaniu, poczucie silnego zagrożenia przeciwdziała mu wyraźnie. Jeśli np. na egzaminie atmosfera jest życzliwa, korzystna, to wówczas przypominanie jest efektywniejsze i odwrotnie – nerwowa atmosfera, zdenerwowanie i niecierpliwość egzaminatora nie sprzyjają sprawnemu przypominaniu.

– „Rozgrzewka” egzaminacyjna podnosi sprawność przypominania. Jeśli np. na egzamnie pierwsze pytania są łatw-e, wprowadzające do tematu, to wówczas łatwiej przypomina się materiał do odpowiedzi na pytanie trudne, zasadnicze.

Uwzględnianie w samokształceniu wymienionych czynników pozwala na osiąganie lepszych wyników. Uwzględnianie tych czynników7 jest także konieczne ze względu na ekonomię działania. Usprawniając przypominanie, osiągamy w krótszym czasie efekt zbliżony do tego, jaki daje dłuż.sze uczenie się. Ważne jest to zwłaszcza w samokształceniu, gdy zaabsorbowani jesteśmy obowiązkami zawodowymi, rodzinnymi i społecznymi, a oszczędne gospodarowanie czasem nabiera specjalnego znaczenia.