Monthly Archives Maj 2015

Wśród ogólnych źródeł zmęczenia pracą umysłową wymienić należy przede wszystkim ograniczoną odporność systemu nerwowego na bodźce. Na przykład długotrwałe słuchanie wykładów, wytężanie wzroku w trakcie czytania, stałe napięcie uwagi itp. powodują stopniowe obniżanie się sprawności umysłowej aż do utraty kontroli nad reakcjami. I tak wykład staje się niezrozumiały, kolejne wiersze czytanego tekstu odczytywane są mechanicznie, uwaga jest rozproszona. Również jeśli warunki, w których odbywa się praca umysłowa, nic odpowiadają wymaganiom higieny, objawy zmęczenia występują bardzo wcześnie. Jeśli np. uczącemu się przeszkadza w skupieniu myśli hałas dobiegający z sąsiedniego pomieszczenia lub czyta przy złym oświetleniu, siedzi niewygodnie itp., objawy zmęczenia występują znacznie szybciej niż przy' warunkach optymalnych lub do nich zbliżonych.

Samokształcenie należy (Jo procesów pedagogicznych o bogatej tradycji. Ongiś bardzo popularne i szczególnie mocno eksponowane w pracach tak wybitnych autorów, jak B, Russell, W. Spasowski czy A. B. Dobrowolski, następnie niemalże zapomniane, dziś znów przeżywa swój renesans, choć częściej się mówi o „samokształceniu kierowanym” niż o samokształceniu swobodnym i indywidualnym.

Omówione w poprzednim rozdziale cele samokształcenia informowały o wartościach, które samoucy zamierzają osiągnąć dzięki samokształceniu. Natomiast poznanie przyczyn podejmowania przez samouków pracy samokształceniowej wymaga przeanalizowania motywacyjnych podstaw tego procesu.

To, kiedy i co jemy, wpływa na funkcjonowanie mózgu. Posiłek może nas pobudzić do pracy albo wywołać senność, poprawić lub zepsuć nastrój. Amerykańska para naukowców Judith oraz Richard Wurrman przebadała reakcje mózgu na różne rodzaje pożywienia. Ich odkrycia każdy może z łatwością zastosować w życiu codziennym do regulacji swego nastroju i sprawności umysłu, zależnie od potrzeb 39.

Ponadto uczący się rozumie tekst wtedy, kiedy wie, co on wyraża. Rozumienie to jednak bywa nieraz pozorne. Na przykład uczącemu wydaje się, że dobrze rozumie treść studiowanej lektury, ale gdy przychodzi do odtworzenia myśli autora, plącze się, natrafia na jakąś lukę, nie udaje mu

Nic bardziej błędnego. Wyniki badań pokazują bowiem, że jeśli materiał, który mamy zapamiętać, rośnie w postępie arytmetycznym, to czas po- trz.ebny na jego nauczenie rośnie raczej w postępie geometrycznym.

Samokształcenie jest złożoną działalnością umysłową polegającą na aktywnym zdobywaniu wiadomości i umiejętności. Istotnym warunkiem powodzenia w pracy samokształceniowej jest należyta jej organizacja i realne planowanie.

Odmianą samokontroli myślowej jest samokontrola porównawcza. Występuje ona wówczas, gdy stykamy się z innymi osobami i możemy obserwować ich pracę, zapoznać się z jej wynikami, uświadomić sobie poziom wiedzy tych osób. Możemy wtedy porównywać własne rezultaty, aktualną wiedzę, poziom przygotowania z tym, co słyszymy i zanalizujemy. Sytuacje takie najczęściej zdarzają się, gdy ktoś odpowiada, referuje, rozwiązuje zadania czy wykonuje ćwiczenia, a pozostali obserwują to i słuchają. Wówczas powinni porównać takie wypowiedzi z tym, co sami wiedzą na ten temat i co potrafią zdziałać w tej dziedzinie. Taką samokontrolę usprawnia (wzbogaca) opinia wykładowy czy egzaminatora, który akceptuje lub poprawia prezentowane wypowiedzi i czynności. To pozwala dokładniej określić wartość i poziom przygotowania tych osób, które stosując samokontrolę porównawczą, weryfikują własne osiągnięcia.

Liczba godzin snu zmienia się w' zależności od wieku oraz od właści- w-ości indywidualnych człowieka. Ogólnie rzecz biorąc, potrzeba snu zmniejsza się wraz z wiekiem człowieka. 1 Lak w dzieciństwie (do 15 roku życia) człowiek powinien spać 9-11 godzin, dorośli (do 50 roku życia) 7-8 godzin, zaś w wieku starszym (po 70 roku życia) wystarczy 6-7 godzin snu na dobę. Ludzi dorosłych obowiązuje reguła: kto śpi tylko 5-6 godzin na dobę zamiast 8, ten następnego dnia zużyje około 25% więcej energii, aby wykonać to, co mógłby zrobić po ośmiogodzinnym śnie.

Zastosowanie komputerów' w edukacji dorosłych, a w tym w pracy samokształceniowej staje się coraz bardziej powszechne. Proces uczenia się w-spierany przez komputer obejmuje takie formy, jak ćwiczenia, symulację z modelami sytuacyjnymi, gry dydaktyczne indywidualne i zespołowe. Komputer służy także do kierowania różnymi formami i metodami pracy uczącego się i sam określa na podstawie wstępnej kontroli jaki wariant programu nauczania (samokształcenia) będzie odpowiedni. Spełnia wńęc funkcję maszyny uczącej i ustala poziom trudności programu w zależności od wyniku wstępnej kontroli i dalszych postępów w opanowywaniu programu.Zdaniem J. Póhurzyckiego komputer może spełniać następujące funkcje w procesie uczenia się dorosłych:

Trudności w uczeniu się, a więc i w samokształceniu są problemem ciągle aktualnym. Dotyczy on właściwego przygotowania w szkole ludzi do dalszej nauki, do czynnego udziału w życiu zarówno społecznym, jak i zawodowym. Trudności te hamują, bądź w ogóle uniemożliwiają, wykonanie określonego zadania. Zniechęcają do pracy umysłowej.